Αχ, Ευρώπη, μαντάρα τα ’κανες!

του Σταύρου Χριστακόπουλου

Απ' όλα όσα έχουν ειπω­θεί περί Brexit, το πιο ουσιαστικό στοιχείο εί­ναι ότι το βρετανικό δη­μοψήφισμα δεν είναι νομικά δεσμευτικό, αλ­λά έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα.

Αυτό σημαίνει πως το τι θα συμβεί έπειτα από μια ψήφο υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε. είναι ζήτημα πολιτικό και όχι νο­μικό, ακόμη και αν συνυπολογίσου­με ότι άλλο πράγμα είναι η Βρετανία και άλλο η... Ελλάδα, όπου τα αποτε­λέσματα των δημοψηφισμάτων μπο­ρούν ακόμη και να αντιστραφούν πολιτικά.

Με απλά λόγια, θα πρέπει να πε­ριμένουμε κάμποσο μέχρι να δούμε την πορεία που θα πάρει η υπόθεση αυτή ύστερα από το όποιο αποτέλε­σμα.

Αυτό όμως που σε κάθε περίπτωση πρέπει να θεωρείται βέβαιο είναι ότι το βρετανικό δημοψήφισμα δεν προέκυψε τυχαία ούτε η μοναδική αιτία ήταν οι ακροβασίες -υψηλού πολιτι­κού ρίσκου- του Κάμερον. Επίσης δεν προέκυψε τυχαία ούτε ο σχεδόν απόλυτος διχασμός του εκλογικού σώματος -τουλάχιστον βάσει των δημοσκοπήσεων- μεταξύ της παρα­μονής στην Ε.Ε. και της εξόδου από αυτήν, τουλάχιστον μέχρι τη στυγε­ρή δολοφονία της βουλευτή των Ερ­γατικών και οπαδού της παραμονής Τζο Φοξ.

Πανευρωπαϊκό μπάχαλο

Ο διχασμός της κοινής γνώμης στη Βρετανία δεν μπορεί να θεωρηθεί άσχετος με όσα βλέπουμε να εκτυ­λίσσονται το τελευταίο διάστημα:

- Στη Γαλλία, όπου η επίδοση της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν στον πρώ­το γύρο των πρόσφατων αυτοδιοικητικών εκλογών σκόρπισε τρόμο στο αστικό πολιτικό σύστημα και όπου ο Ολάντ ζει τη χειρότερη περίοδο της προεδρίας του αντιμετωπίζοντας ένα τεράστιο κίνημα εναντίον της εργασι­ακής απορρύθμισης που επιχειρεί να επιβάλει.

- Στην Αυστρία, όπου ο υποψήφιος της Άκρας Δεξιάς για την προεδρία της δημοκρατίας έφτασε σχεδόν το 50% στον δεύτερο γύρο και έχασε χάρη στην επιστολική ψήφο των Αυ­στριακών μεταναστών.

- Στην Ιταλία, όπου ο Ματέο (Ρέντζι)... ματαίως προσπαθεί να πείσει ότι έχασε μεν τις δημαρχίες της Ρώ­μης και του Τορίνο από τις γυναίκες υποψήφιες του κινήματος των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο, αλλά... «δεν νίκησε ο αντιευρωπαϊκός και αντιμεταναστευτικός λαϊκισμός»!

- Στη Γερμανία, όπου ήδη η αντιευρωπαϊκή και ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (ΑΡ) έχει αφήσει ξε­κάθαρα πίσω της την Αριστερά και τους Πράσινους και επιχειρεί να στα­θεροποιηθεί ως τρίτη πολιτική δύνα­μη εν όψει των βουλευτικών εκλο­γών.

Στην Πορτογαλία, όπου ένας συ­νασπισμός Σοσιαλιστών, Αριστεράς, Κομμουνιστών και Πρασίνων έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση και επιχειρεί να αντιστρέψει τα αποτελέσματα της πολιτικής του μνη­μονίου.

- Στην Ισπανία, όπου οι δημοσκο­πήσεις εν όψει των βουλευτικών εκλο­γών της Κυριακής φέρ­νουν δεύτερη δύναμη τον συνασπισμό Podemos και Αριστε­ράς.

Τα παραδείγματα είναι πολλά, αλ­λά το ουσιώδες ένα: η ευρωπαϊκή - κατ' ουσίαν γερμανική - πολιτική την περίοδο της κρίσης άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και ξεχύθηκαν θύελλες που δεν θα κοπάσουν.

Στροφή στα εθνικά κράτη

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με ό,τι άλλο έχουμε μάθει να αποκαλούμε Δύση, εδώ και χρόνια βιώνει μια διαρκώς εντεινόμενη αποδυνάμωση στο διεθνές οικονομικό πεδίο, του οποί­ου το επίκεντρο έχει ήδη μετατοπι­στεί στην Ανατολή. Εδώ και μια δεκα­ετία η Ε.Ε. είχε έναν προβληματισμό: Πώς θα αντιμετωπίσει την Κίνα στον πλανητικό ανταγωνισμό.

Στην ευρωπαϊκή αυτήν αγωνία απάντηση φαίνεται να έχει βρει μό­νο η Γερμανία χάρη στην υψηλή τε­χνολογία, τον όγκο και την ποιότητα των εξαγωγών της, αλλά και χάρη στη δημιουργία του ευρώ, ενός νομίσμα­τος φθηνού για την ίδια και πανάκρι­βου για όλους τους άλλους, το οποίο βάθυνε τραγικά το χάσμα ανταγωνιστικότητας μετα­ξύ της Γερμανίας και των άλλων εταίρων της.

Όλοι οι υπόλοιποι, εγκλωβισμένοι στην αδράνεια και την απου­σία πολιτικής πρότασης, είναι υποχρεωμένοι να προσγει­ωθούν απότομα στην πραγματικότη­τα αντιμετωπίζοντας την ομηρεία λόγω των χρεών που δημιούργησαν στα χρόνια του εύκολου δανεισμού, την ανάγκη να αντιρροπήσουν την πτώση της ανταγωνιστικότητας και των «φευγάτων» προς την Ανατολή επενδύσε­ων, αλλά και να εγκαθιδρύσουν στα­διακά ένα μοντέλο εργασίας και κατα­νάλωσης ανάλογο με αυτό της Κίνας, το οποίο όμως μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς διαλυτικές αναταράξεις μόνο σε χώρες που... μοιάζουν στην Κίνα.

Όλος αυτός ο συνδυασμός των προβλημάτων που ταλανίζουν την Ευρώπη και των λύσεων που προ­κρίνονται ή επιβάλλονται, απαιτεί το «σκίσιμο» του κοινωνικού συμβο­λαίου που ίσχυσε στη Δύση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τις μέρες μας. Δηλαδή το γκρέμισμα του επιπέδου κατανάλωσης, εργασί­ας, εισοδήματος, ασφάλισης και κοι­νωνικού κράτους και την επιστροφή σε σχέσεις που περισσότερο θυμί­ζουν τη φεουδαρχία παρά τη μετα­πολεμική ευρωπαϊκή δημοκρατία.

Η επαγγελία της συλλογικής ειρή­νης και ευμάρειας, την οποία διατύ­πωσαν διαδοχικά η αμερικανοκρατούμενη Δύση μετά το 1945, η ΕΟΚ, η Ε.Ε. και το ευρώ, αποτελεί πλέον μια ανάμνηση. Η ώριμη φάση της αμερικανοκίνητης παγκοσμιοποίη­σης επιχειρεί, εκτός των άλλων, μέ­σω των πλανητικών εμπορικών συμ­φωνιών (ΤΤΙΡ κ.λπ.), τον υποβιβα­σμό των εθνικών κρατών σε δουλο­πάροικους των παγκόσμιας εμβέλει­ας εταιρικών μεγαθηρίων.

Στον άμεσο περίγυρο της Ευρώπης όμως ξεφυτρώνουν σταδιακά και οι γεωστρατηγικές και κοινωνικές πα­ρενέργειες της διαδικασίας διάλυσης της Μέσης Ανατολής όπως τη γνω­ρίζαμε από τις αρχές του 20ού αιώνα έως σήμερα.

Στη βάση όλων αυτών, η αμφι­σβήτηση της «ενωμένης Ευρώπης» και η στροφή προς τα εθνικά κράτη μοιάζει αναπόδραστη και αυτό ακρι­βώς το στοιχείο φαίνεται να προκαλεί τον πανικό σε οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες της Ευρώπης. Ύστερα από το βρετανικό δημο­ψήφισμα, ανεξαρτήτως του αποτελέσματός του, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει παρόμοια αιτήματα και διαδικασίες ακόμη και σε μεγάλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Γαλλία, η Ιταλία ή η Αυστρία, αν οι πολιτικές εξελίξεις το ευνοήσουν.

Το βρετανικό δημοψήφισμα φαί­νεται να ανοίγει μια νέα εποχή για την Ευρώπη, στη διάρκεια της οποίας τα αδιέξοδα φαίνεται να είναι πολύ περισσότερα από τις προσφερόμενες λύσεις.

Πηγή: ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ