Η Υγεία μάς άφησε... χρόνους

γράφει ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΑΛΟΥΠΗΣ

Στη μηχανική υποστήριξη βρίσκεται ο ευαίσθητος τομέας της δημόσιας υγείας και η κατάσταση θυμίζει πλέον τριτοκοσμική χώρα, όχι καθ’ υπερβολήν, αλλά κατ’ ουσίαν. Βαδίζοντας πια στο έβδομο μνημονιακό έτος μπορεί κανείς να συμπεράνει με ασφάλεια ότι η Υγεία είναι ο βαρύτερα ασθενής της κρίσης. Οι αδυναμίες και οι μαύρες τρύπες του συστήματος αυξάνονται καθημερινά, με πρώτα θύματα τους πολίτες και ειδικά αυτούς που ανήκουν στις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Η οικονομική ασφυξία, η ανοργανωσιά και η απουσία στοιχειωδών λύσεων και πρωτοβουλιών για να βελτιωθούν έστω και λίγο οι συνθήκες έχουν φέρει το ελληνικό σύστημα Yγείας στο μη παρέκει: 

Τα νοσοκομεία είναι αποδεκατισμένα από προσωπικό. Εγχειρήσεις αναβάλλονται επειδή δεν υπάρχουν ούτε καν τα στοιχειώδη αναλώσιμα υλικά. Διαπιστώνεται μια ολοένα αυξανόμενη έλλειψη φαρμάκων. Οι λίστες αναμονής εξελίσσονται σε λίστες υπομονής και... προσευχής. Τα ράντζα της ντροπής πολλαπλασιάζονται. 

Η εικόνα, η οποία ήταν ήδη πολύ κακή τα προηγούμενα χρόνια, δεν έχει αλλάξει επί της ουσίας ούτε στον έναν χρόνο διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους ΑΝ.ΕΛΛ., αφού παρεμβάσεις έχουμε κυρίως στη διοικητική πυραμίδα του συστήματος Υγείας. Αντιθέτως θα μπορούσε κάποιος ...
να ισχυριστεί ότι τον τελευταίο χρόνο η κατάσταση έχει επιδεινωθεί.

Ειδικά από το καλοκαίρι του 2015 και ύστερα, δηλαδή από την εφαρμογή των capital controls και μετά, ασθενείς υποχρεώνονται πολλές φορές να βάλουν χρήματα από την τσέπη τους ακόμα και για τα χάπια που τους χορηγούνται κατά τη νοσηλεία τους, ενίοτε και για το φαγητό τους.

Η τριτοκοσμική κατάσταση στην Υγεία απαιτεί άμεσες χειρουργικές επεμβάσεις και αύξηση της χρηματοδότησης. Ως γνωστόν η κυβέρνηση επιχειρεί να πείσει τους δανειστές για εξαίρεση του τομέα της Υγείας (όπως και αυτού της Παιδείας) από τον περιορισμό για τις προσλήψεις, ώστε το συντομότερο να αποκατασταθεί η επάρκεια στον τομέα των υπηρεσιών Υγείας. 

Όμως τα μαύρα σύννεφα που μαζεύονται ύστερα από τις εκτιμήσεις των δανειστών για ύπαρξη δημοσιονομικού ελλείμματος το 2016, που μπορεί να κυμανθεί από τα 900 εκατ. έως τα 1,8 δισ. ευρώ, πιθανότερο είναι να βγάλουν θέμα νέων περικοπών παρά αύξηση δαπανών. Όμως οι ασθενείς δεν μειώθηκαν λόγω κρίσης ώστε με κοινωνικά, οικονομικά και ηθικά κριτήρια να δικαιολογούνται νέες περικοπές σε έναν τόσο ευαίσθητο τομέα. Αντιθέτως αυξήθηκαν σε ειδικές κατηγορίες.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι όχι μόνο αν η κυβέρνηση θα πιέσει για χρηματοδότηση της Υγείας, αλλά και αν το υπουργικό δίδυμο θα αλλάξει τη δημόσια εικόνα του. 

Οι χαμηλοί τόνοι του υπουργού Ανδρέα Ξανθού και οι ιδιαίτερα υψηλοί του υφυπουργού Παύλου Πολάκη, ο οποίος βρίσκεται στη δημοσιότητα για οποιονδήποτε άλλο λόγο εκτός από αυτούς που σχετίζονται με τα υπουργικά του καθήκοντα, δεν δημιουργούν την αίσθηση ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε φάση δραστικών παρεμβάσεων για να αλλάξει η κατάσταση στον χώρο αυτόν, η οποία, όπως θα δούμε αμέσως τώρα, είναι τραγική.

Βομβαρδισμένο τοπίο

Η εικόνα του συστήματος δημόσιας Υγείας της χώρας μοιάζει με βομβαρδισμένο τοπίο και η κατάρρευση έχει ήδη επέλθει, δίχως να γίνεται, πέρα από λόγια και πρόχειρα μπαλώματα, και κάτι επί της ουσίας για να διορθωθούν έστω και κάποια από αυτά που θα μπορούσαν να δώσουν μια ανακούφιση στους ταλαιπωρημένους πολίτες. Ακόμα και οι προσλήψεις προσωπικού που έχουν ανακοινωθεί μοιάζουν με... ασπιρίνη για τον καρκίνο. 

Τα τελευταία στοιχεία που ανακοινώθηκαν τον Δεκέμβριο από την Έρευνα Υγείας της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής θυμίζουν υποσαχάρια χώρα:

♦ Το 13,1% του πληθυσμού ηλικίας 15 ετών και άνω καθυστερεί να λάβει ιατρονοσηλευτική φροντίδα ή δεν λαμβάνει καθόλου λόγω μεγάλης λίστας αναμονής.

♦ Το 6,1% υπέστη το ίδιο, λόγω μεγάλης απόστασης ή προβλημάτων στη μεταφορά.

♦ Το 9,4% λόγω έλλειψης ειδικοτήτων γιατρών και επαγγελματιών υγείας.

♦ Το 13,9% του πληθυσμού της χώρας χρειάστηκε ιατρική φροντίδα ή θεραπεία, αλλά δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τη λάβει. 

Σε σχέση με το τελευταίο έτος προ μνημονίων (2009) καταγράφεται μια δραματική αύξηση της τάξης του 10,6% του πληθυσμού που χρησιμοποιεί φάρμακα χωρίς συνταγή. Κάτι επικίνδυνο για την υγεία, που συμβαίνει κυρίως λόγω της οικονομικής αδυναμίας για επίσκεψη στον γιατρό ή ακόμα και για το ένα ευρώ ανά ιατρική συνταγή που πληρώνουν οι ασφαλισμένοι. 

Επίσης, οι μεγάλες λίστες αναμονής στο Εθνικό Σύστημα Υγείας οδηγούν τους ασφαλισμένους να παραμελούν τις προληπτικές – και σωτήριες – εξετάσεις, ενώ οι εκατοντάδες χιλιάδες ανασφάλιστοι είναι έτσι κι αλλιώς στην πιο δεινή θέση και στο έλεος του θεού, περιμένοντας την όποια χείρα βοηθείας μόνο από τα κοινωνικά ιατρεία κι όχι από το σύστημα Υγείας. 

Οι δημόσιες δομές Υγείας, τόσο της πρωτοβάθμιας περίθαλψης όσο και της δευτεροβάθμιας, καταρρέουν και οι κοινωνικές παρενέργειες καταγράφονται καθημερινά. Οι συνέπειες αναπόφευκτες: ο πλέον ευαίσθητος δείκτης υγείας, ο δείκτης βρεφικής θνησιμότητας, αυξήθηκε μόνο μέσα σε έναν χρόνο από 2,99% (2012) σε 3,69% (2013). 

Επίσης, στην ετήσια έκθεση της ΕΛΣΤΑΤ για τις συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα, που εκδόθηκε στις 31.12.2015, διαπιστώνει κανείς τα εξής για τον τομέα της Υγείας:

♦ Η κακή και πολύ κακή κατάσταση υγείας αφορούσε το 9,3% του γενικού πληθυσμού της χώρας το 2008, ενώ το 2014 ανέβηκε στο 10,7%. 

♦ Οι πάσχοντες από χρόνια προβλήματα υγείας ήταν 19,1% το 2004 και 23,9% το 2014.

♦ Το ποσοστό των ατόμων με ανάγκες για ιατρικές εξετάσεις και θεραπείες που δεν ικανοποιήθηκαν για διάφορους λόγους ήταν 4,1% το 2009 και 12,7% το 2014. Και η κατάσταση διαρκώς επιδεινώνεται...

Ούτε... γάζα 

Καταγγελίες για ελλείψεις, από γιατρούς μέχρι ακόμα και γάζες ή βαμβάκι, όπως συνέβη την περασμένη εβδομάδα στο Κέντρο Υγείας Λεωνιδίου, είναι καθημερινές. 

Από τον Ιατρικό Σύλλογο Ρόδου γνωστοποιήθηκε με δελτίο Τύπου στις 4.1, με ταυτόχρονη έκκληση προς το υπουργείο Υγείας, ότι το Γενικό Νοσοκομείο του νησιού έχει παθολογικές κλινικές εξόχως υποστελεχωμένες από τον Μάρτιο του 2015 και ότι στο τμήμα Επειγόντων Περιστατικών παρέμειναν μόνο δύο ειδικευόμενοι γιατροί και «κατ’ ουσίαν το πρόγραμμα συμπληρώνεται από ειδικευόμενους ιατρούς και τους γενικούς ιατρούς των Περιφερειακών Ιατρείων σε καθήκοντα που δεν προβλέπονται από τις κείμενες διατάξεις του ΕΣΥ»!

Στη «ναυαρχίδα» της Δυτικής Αθήνας, το νοσοκομείο «Αττικόν», ο προϋπολογισμός του 2015 κόπηκε στο μισό, από 108 εκατ. το 2012 στα 61 εκατ. πέρυσι, ενώ εκτός λειτουργίας παραμένουν οι μισές χειρουργικές αίθουσες, ο μαγνητικός τομογράφος και 11 κλίνες εντατικής θεραπείας. Μόνο σ’ αυτό το νοσοκομείο οι κενές οργανικές θέσεις είναι 350 και οι λίστες αναμονής στα χειρουργεία φτάνουν ακόμα και τον έναν χρόνο! 

Οι εργαζόμενοι στον «Ευαγγελισμό», εξάλλου, ανακοίνωσαν την παραμονή αλλαγής του χρόνου ότι «έχουν αδειάσει τα ράφια του φαρμακείου του νοσοκομείου». 

Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, ο πρόεδρος του συλλόγου εργαζομένων στο «Λαϊκό» Τάσος Αντωνόπουλος γνωστοποίησε πως «όταν λέμε ότι δεν έχουμε φάρμακα, δεν έχουμε για αύριο το πρωί. Αυτή τη στιγμή στο φαρμακείο του νοσοκομείου έχουμε φάρμακα για δυο - τρεις ανθρώπους. Δεν υπάρχουν φάρμακα για οροθετικούς και αιμορροφιλικούς στο νοσοκομείο που δέχεται τους περισσότερους ασθενείς αυτών των κατηγοριών».

Στο Κρατικό της Νίκαιας, όπως τόνισε στα ΜΜΕ το περασμένο Σάββατο νευροχειρουργός του νοσοκομείου, «ασθενής μας εισήχθη επιτέλους σε μονάδα εντατικής θεραπείας, έπειτα από πέντε μέρες νοσηλείας»!

Στο «Ιπποκράτειο» Θεσσαλονίκης ο νευρολόγος, μέλος Δ.Σ. της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης, Θέμης Νικολαΐδης δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι «λόγω έλλειψης αναισθησιολόγων η Κλινική Μεταμοσχεύσεων του νοσοκομείου έχει μειώσει κατά 50% τα χειρουργεία, ενώ λόγω έλλειψης τραυματιοφορέων στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών που δέχεται 1.000-1.500 ασθενείς ημερησίως η αναμονή κυμαίνεται από 4 έως 10 ώρες. Υπήρξε, μάλιστα, φορά που ασθενής αναγκάστηκε να περιμένει 20 ώρες στα επείγοντα!».

Κενές 30.000 θέσεις

Η απελπιστική κατάσταση δεν διαφέρει στα νοσοκομεία όλης της χώρας. Συγκεκριμένα, μία στις τρεις οργανικές θέσεις παραμένει κενή, ενώ ήδη έχει πέσει τσεκούρι τα προηγούμενα μνημονιακά χρόνια με καταργήσεις κλινών, κλινικών και οργανικών θέσεων. 

Στο ΕΣΥ οι κενές θέσεις αυτή τη στιγμή είναι 30.000 και κάθε νοσηλεύτρια καλύπτει στη βάρδια της 40 ασθενείς! Οι μόλις... 690 θέσεις μέσω ΑΣΕΠ (με 70.000 αιτήσεις!) για τα νοσοκομεία και η πρόσφατη ανακοίνωση από το υπουργείο Υγείας πως ολοκληρώνονται οι διαδικασίες για την προκήρυξη 400 θέσεων νοσηλευτών και 100 γιατρών, οι οποίοι θα στελεχώσουν τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και τις Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ) στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας, με διετείς συμβάσεις, μοιάζουν με ημίμετρα και σταγόνα στον ωκεανό. 

Ανενεργά 180 κρεβάτια εντατικής!

Επίσης, μία στις τρεις θέσεις εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) είναι κλειστή, ενώ από τα 650 κρεβάτια εντατικής που διαθέτει το ΕΣΥ, περισσότερα από 180 είναι ανενεργά, λόγω έλλειψης ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. 

Μια συνήθης εικόνα στα νοσοκομεία της Αττικής είναι οι διασωληνωμένοι που βρίσκονται σε κοινούς θαλάμους. Όπως και οι 40-50 ασθενείς που ταλαιπωρούνται καθημερινά στην αναμονή για εντατική. 

Διασωληνωμένοι στους διαδρόμους

Μόνο αυτό που παρατηρήθηκε την Πρωτοχρονιά αποτελεί τη μεγαλύτερη ένδειξη για το τι συμβαίνει εν έτει 2016 στην Ελλάδα: Συνολικά 52 άνθρωποι διασωληνωμένοι βρίσκονταν στους διαδρόμους ή σε θαλάμους νοσοκομείων περιμένοντας να αδειάσει ένα κρεβάτι στην εντατική, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επιβαρυμένη και κρίσιμη κατάσταση της υγείας τους. 

Τραγική είναι η κατάσταση και στα νοσοκομεία των νησιών, που επιδεινώθηκε μετά και την εισροή των κυμάτων προσφύγων. Η ανακοίνωση 141 προσλήψεων από το υπουργείο σε νοσοκομεία και κέντρα υγείας σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Λέρο, Κάλυμνο, Κω, Ρόδο, Τήλο και Σύμη θεωρείται αδύνατο να καλύψει τα κενά. Άλλωστε, και προ προσφυγικής κρίσης τα νησιά είχαν ήδη σημαντικά προβλήματα σε θέματα υποδομής και στελέχωσης. 

Οι ελλείψεις ιατρικού προσωπικού από το νοσοκομείο της Μυτιλήνης κυμαίνονται στο 30%. Ακόμα μεγαλύτερες είναι στο νοσηλευτικό προσωπικό, στα παραϊατρικά επαγγέλματα, στους οδηγούς ασθενοφόρων κ.α. Επίσης, απουσιάζει ένας στους τρεις από τους αγροτικούς ιατρούς για τα περίπου 40 αγροτικά ιατρεία του νησιού.

Πνίγονται στα χρέη 

Αν μέσα σ’ αυτό το εφιαλτικό παζλ προσθέσουμε τους χιλιάδες ασθενείς που αναζητούν απεγνωσμένα το φάρμακο που έχουν ανάγκη για τη θεραπεία τους και δεν το βρίσκουν, τους δεκάδες χιλιάδες ανασφάλιστους που δεν έχουν καν πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας και την ελλιπή συντήρηση μηχανημάτων κι εξοπλισμού χειρουργείων λόγω κόστους, αντιλαμβάνεται κανείς ότι ανάλογες συνθήκες δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα. 

Κι όλα αυτά ενώ τα δημόσια νοσοκομεία και ο ΕΟΠΥΥ υποδέχθηκαν το 2016 με χρέη. Ενδεικτικό είναι ότι οι οφειλές μόνο προς τις φαρμακευτικές εταιρείες ξεπερνούν τα 1,3 δισ. ευρώ, με το 75% να αφορά το 2015. Τα νοσοκομεία χρωστούν σε προμηθευτές (πλην φαρμάκου) 800 εκατ. ευρώ, ενώ τα χρέη του ΕΟΠΥΥ προς τους παρόχους υγείας (διαγνωστικά και κλινικές) υπολογίζονται σε περισσότερα από 1,2 δισ. ευρώ.

Οι χρόνιες παθογένειες, βέβαια, αποτέλεσαν το υπόβαθρο για την τέλεια καταιγίδα που ξέσπασε με την οικονομική κρίση κι επιδεινώνεται κάθε χρόνο από τότε. Το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, συνεργαζόμενο με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κατέδειξε σε προ διετίας μελέτη του το χάος στην οργάνωση και κατανομή των δημόσιων υπηρεσιών Υγείας της χώρας μας, με μεγάλη συγκέντρωση δομών και προσωπικού σε μία περιοχή και τεράστιες ελλείψεις σε άλλη. Με συνέπειες τη δυσλειτουργία του συστήματος, τις συχνές μετακινήσεις ασθενών και το βαρύ οικονομικό και κοινωνικό κόστος.

Πηγή: το ΠΟΝΤΙΚΙ